Jan Foudraine

[Darsho]

‘Truth is what works’!!!

Foudraine: …Mensen die naar mij toekomen, zijn overigens ook mensen die een verborgen agenda hebben. Ze schuiven weliswaar hun emotionele problematiek naar voren, maar daar achter zit de wezenlijke, existentiële problematiek.

Oltmans: Er zullen er bij zijn. Die komen naar jou toe, omdat het sannyasins zijn of mensen die al naar Poona zijn geweest. Laten we nu even niet uitgaan van de mensen die al met één been in die Verlichting staan. Ik heb het over de gewone huis-tuin-en-keukengevallen. Die moeten voor jou toch een merkwaardige ervaring zijn. Wijs je ze in de behandeling, als ze sterk genoeg zijn, de weg naar die Verlichting?

Foudraine: Dat is zeker niet wat ik doe. Weliswaar geef ik antwoord, indien zij mij daarover vragen stellen, en velen stellen die vragen..

Oltmans: Dan ben je strikt eerlijk en zegt precies hoe de zaken liggen?

Foudraine: Ja, maar ik speel géén goeroe. Ik plaats mij niet in de rol van de Verlichte. Mensen die de weg van de authentieke spiritualiteit willen gaan, moeten eerst hun leven op orde brengen, voordat ze op weg kunnen gaan.

Oltmans Hun koffertje is niet klaar.

Foudraine: De zaken moeten eerst op orde zijn. Het leven moet eerst ordelijk geleefd worden. Men kan niet in een verschrikkelijke toestand van lijden verkeren, en dan in het vliegtuig stappen teneinde de Meester in Poona te treffen.
Je observatie blijft juist. De waarheid is dat het niet zo is dat een mens problemen heeft, maar dat hij, als ego, het probleem ís. Vanuit dat perspectief spreekt het natuurlijk vanzelf dat psychotherapie een lapmiddel is.

Oltmans: Aspirine waardoor de hoofdpijn toch terugkeert?

Foudraine: Volstrekt juist. Dat is ook de reden, waarom de authentieke Oosterse Zelf-Gerealiseerden nimmer over persoonlijke problematiek spraken. Indien de leerling die problematiek presenteerde, zei de leermeester kordaat: ‘Hou op met dat gezwets, luister naar mij. Dit is niet wat je bent.’ Hij bleef de leerling in alle mogelijke variaties wijzen op het punt dat hij het gewaarzijn was, waarin al die stofwolken van problematiek verschenen.
Zo kennen we het verhaal van een Zen-meester die 's ochtends wakker werd en tegen zijn leerling zei: ‘Ik heb vannacht een ongelooflijke droom gehad.’ Waarop de leerling zei: ‘Meester, zal ik een kopje thee voor u halen?’ De Meester zei: ‘Dat is het enige juiste antwoord. Als je had gevraagd “Vertel over die droom”, had ik je zo de gemeenschap uitgegooid.’
Het is intussen wel belangrijk die aanpak in de juiste context te zien. Dat een leerling zich in het Oosten tot de Zelf-Gerealiseerde Meester wendde, was geworteld in een traditie. De beginnende discipel had een sterke impuls tot Zelf-realisatie. Hij kwam in ieder geval niet aandragen met een Oedipus-complex, gefrustreerde aandachtsbehoeften of de eenzaamheid van zijn jeugd. Hij wilde zijn leven aan Zelf-realisatie wijden. Daarom was hij bereid jarenlang in de keuken bonen te pellen en kreeg hoogstens af en toe een glimlach van de Meester. Hij luisterde, hij mediteerde en kwam tot diep inzicht. Hij worstelde met zijn Koan.

Oltmans: Sorry, wat is een Koan?

Foudraine: De Zen-Meester kan een vraag aan de discipel voorleggen die niet met het denken kan worden opgelost. ‘Wat is het geluid van één klappende hand’ of ‘Wat is je gezicht voor je geboren werd.’ De worsteling om op die vraag toch een antwoord te geven, kan het lineaire denken volledig ontregelen en tot de doorbraak van transcendentaal bewustzijn (satori) voeren. De discipel, met zijn totale toewijding, zocht dus zeker geen vertroosting voor de ‘body-mind’. Het ging hem niet om zelf-vervulling, in welke vorm dan ook. De Westerse mens, die in het algemeen extreem op de ander is georiënteerd en geheel in de greep van zelf-vervulling en vertroosting verkeert, kent die diepe motivatie tot zelf-overstijging niet. Er bestaat in het Westen nauwelijks een traditie van ware Gnosis. Naar mijn overtuiging moet de Westerse mens, die maar al te vaak diep beschadigd raakte door ouders, die zelf slachtoffer zijn van tragische verwarring, zijn motivatie tot zelf-overstijging nog ontginnen. In het begin staat de Westerse mens bij de Verlichte Meester dus met de mond vol tanden. Instinctief hongert hij naar waardering, naar liefde, naar ‘de Goede Vader’, naar geborgenheid en een zich verliezen in een gemeenschap. Hij maakt desnoods deel uit van het New-Age-circuit met inbegrip van alle romantische voorstellingen over zijn aura, zijn chakra's en wat de tarotkaarten zeggen. Toch kan een Jan van der Zande uit de Tweede Kinkerstraat bij een Zelf-Gerealiseerd Meester terecht komen en wat gebeurt er dan met hem? Hoe zal een Westers mens, die ergens diep getroffen is, moeten worden opgevangen? Dat is natuurlijk ook het oorspronkelijke enigma waar Osho zich voor geplaatst zag.

Oltmans: Hoe heeft Osho die ontzagwekkende afstand naar hen die uit het Westen naar hem toe reisden, weten te overbruggen?

Foudraine: Zijn uitgangspunt is: ‘Truth is what works’. Hij bood, vooral in het begin, allerlei psychotherapeutische groepen (Gestalt, encounter, diepe massage) als een soort opstap. Tegelijkertijd maakte hij duidelijk dat psychotherapie niets met zelfoverstijging te maken heeft. Ook al staat psychotherapie haaks op inzicht en meditatie, zoals wij dat besproken hebben, toch kan het voor een mens nuttig zijn de opgezamelde krankzinnigheid, de woede, het verdriet en wat al niet uit te braken. Ook in meer actieve vormen van meditatie waarbij eerst alles eruit gegooid wordt en pas dan de stilte kan worden geproefd, vanuit - en dit is essentieel - herstelde zelf-liefde. Daar gaat het uiteindelijk in die psychotherapie om.


Fragment uit: Het dolgedraaide brein. Oltmans in discussie met Foudraine
Jan Foudraine en Willem Oltmans

[Laurens]

Oorspronkelijk geplaatst door Darsho

‘Truth is what works’!!!

Wat de les hier is, is dat je niet moet beginnen met het zoeken naar je ware zelf om redenen verlost te willen worden van persoonlijk lijden, dat is dus juist datgene waar boeddhisten mee bezig zijn.

Oorspronkelijk geplaatst door of liever gezegd uit Metanoia

Is in de diepste zin het lijden van ieder mens niet juist het koppige geloof in die persoonlijkheid? Het is immers op de basis van dat geloof dat men die persoonlijkheid (of individualiteit) beter en soepeler wil laten functioneren.

Het is intussen wel belangrijk die aanpak in de juiste context te zien. Dat een leerling zich in het Oosten tot de Zelf-Gerealiseerde Meester wendde, was geworteld in een traditie. De beginnende discipel had een sterke impuls tot Zelf-realisatie. Hij kwam in ieder geval niet aandragen met een Oedipus-complex, gefrustreerde aandachtsbehoeften of de eenzaamheid van zijn jeugd. Hij wilde zijn leven aan Zelf-realisatie wijden. Daarom was hij bereid jarenlang in de keuken bonen te pellen en kreeg hoogstens af en toe een glimlach van de Meester. Hij luisterde, hij mediteerde en kwam tot diep inzicht. Hij worstelde met zijn Koan.

Jan Foudraine (Amrito)
Geboren: 25 februari 1929, Amsterdam
Overleden: 27 februari 2016

Publikaties:
1971 · Wie is van hout ...
1979 · Oorspronkelijk gezicht: een gang naar huis
1980 · Bhagwan ... Notities van een discipel
1981 · Meester/antimeester
1982 · Struikelen over Waarheid
1983 · Bhagwan Shree Rajneesh, een introductie
1985 · Wie is van Licht
1988 · Jaren van voorbereiding
1990 · Het dolgedraaide brein. Oltmans in discussie met Foudraine
1997 · Bunkerbouwers, ontmoetingen met afgeslotenen
1998 · De man die uit zijn hersenen zakte: vingerwijzingen van een mysticus
2004 · Metanoia: over psychiatrie, psychotherapie en bevrijding

Metanoia
Het (psychisch) lijden van mensen, zo wordt in dit boek uiteengezet, ontstaat door een idee van afgescheidenheid en kan worden opgeheven door het loslaten van het ego-begrip (Freuds Ich) en het ontdekken van non-dualisme of advaita (letterlijk: niet-tweeheid, een begrip uit de hindoeïstische filosofie). Non-dualiteit impliceert dat het onderscheid Ik versus de Ander/het Andere slechts kunstmatig in stand wordt gehouden, maar in feite niet bestaat. Wanneer dit wordt ontdekt, is al wat overblijft: niets, of een gevoel van verlies ('a sense of bereavement'). Dit sterven van het ego binnen het psychosomatisch organisme is een ingrijpende gebeurtenis (het is tegelijkertijd 'to be and not to be'). Het kan gepaard gaan met angst, aangezien de persoonlijkheid van jongs af aan is geconditioneerd, en het individu zich hiermee sterk identificeert. De fictie van de afgescheiden persoon (van persona, letterlijk: masker) te ontdekken is als het ontwaken uit een droom. De ontwaakte persoon is als een druppel teruggevloeid in de oceaan van gewaarzijn ('awareness'), wat tegelijk een herinnering is van wat al was, namelijk een-zijn.

Kortom afdoen aan ego is geen sinecure.
In gedegen zelfonderzoek zijn harde noten te kraken.

Lezenswaardig:

We bevinden ons, met z’n miljarden, al duizenden jaren, in een staat van door mind gedomineerde krankzinnigheid. Dat is de reden waarom het zo’n rotzooi is. En steeds groter wordt. Omdat die mind steeds meer onheil sticht in zijn ongebreidelde hebzucht, in zijn ongebreidelde destructiedrang, in zijn ongebreidelde ego – waardoor we allerlei levensvormen vernietigen, oceanen vervuilen, en we, ondanks alle geboden en sociale spelregels die we erin pompen, cumulatief destructiever worden. We zijn aan het eind gekomen. Het einde van het door de mind gedomineerde ik-bewustzijn. Dát is de essentie van de crisis die zich momenteel op allerlei fronten openbaart. Of het nu een economische crisis, een ecologische crisis, een voedselcrisis of een wapenhuishoudingcrisis is: ze zijn allemaal gecreëerd door de mens. Een madeliefje heeft geen mind. Een paard ook niet. Nee, de mens is de enige die in de gevangenis van het zelfbewustzijn zit opgesloten. Of, zoals ik daarstraks zei, in het graf van de mind ligt begraven. Er moet dus een radicale wijziging komen, maar daarin zijn helaas niet velen geïnteresseerd. We houden te veel van onze conceptuele werkelijkheid. Als je de transcendentale sprong beyond mind waagt, dan ben je weg. En dat willen we niet: weg zijn. Daarvoor zijn we te verliefd op onze eigen aanwezigheid, is ’t niet zo?

Artikel in Trouw