De Pali Boeddha

[Laurens]

Oorspronkelijk geplaatst door LK

Wat het Ik aangaat denk ik het volgende te zien in de Pali sutta's (en ik zie dit ook in mijn leven).

Zintuiglijk contact brengt volautomatisch van alles op gang in onszelf. Van alles komt in beweging. En dit gebeurt niet omdat een Ik dit wil en aanstuurt maar het zijn gewoonte-krachten die worden getriggerd, conditioneringen. Deels zijn die persoonlijk maar ook deels gewoon algemeen menselijk. Vanuit het onderbewuste vloeit steeds informatie. Het is die informatiestroom die loskomt die bepaalt hoe het gekende, gevoelde wordt beleefd.

Die informatie is voor een groot deel ook heel oud. Als je bijvoorbeeld een rottend dier of lijk ziet of ruikt informeert het onderbewuste ons dat dit vies is, walgelijk. Dat doe je niet zelf. Het onderbewuste leegt zijn informatie en dan beleven we het zo. Dan is dat op dat moment onze werkelijkheid. Of je ziet als man de vrouwelijke vormen en je onderbewuste informeert je dat dit prachtig is, mooi, aantrekkelijk, en misschien ervaar je wel iets van lust. Zo komt er van alles los bij zintuiglijk contact.

De Pali Boeddha heeft alles wat los kan komen onderzocht, benoemt. Hij besprak dit in termen van 4 asava's, een soort uitvloeisels of gistingen, die van zintuiglijk verlangen, van willen bestaan, van visies, en van onwetendheid. Hij besprak het ook in termen van 7 anusaya's: De onderliggende neiging tot zintuiglijke begeerte, de onderliggende neiging tot afkeer/weerzin de onderliggende neiging tot visies, de onderliggende neiging tot twijfel, de onderliggende neiging tot verbeelding, de onderliggende neiging tot begeerte naar bestaan/worden en de onderliggende neiging tot onwetendheid. Hij besprak het ook in termen van kilesa's, een opsomming van de helderheid verstorende factoren zoals: eigenwaan, jaloezie, arrogantie, boosheid, hebzucht, starheid, dat soort dingen.

Het zijn allemaal manieren om te bespreken wat in beweging komt bij zintuiglijk contact. Waarbij je ook moet bedenken dat in Pali boeddhisme er ook een mentaal zintuig is en een mentaal zintuiglijk contact. Ook onze eigen voorstellingen en ideeën kunnen van alles in beweging zetten.

Wat de Pali Boeddha volgens mij zag is dat niet alleen emoties vrijkomen maar ook visies (visie is hier gewoon hoe je bent/wordt geïnformeerd over iets wat je beleeft) als: "dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn zelf". Ook dat komt in beweging bij zintuiglijk contact. Vrijwel automatisch zien en beleven we zaken zo. Er ontstaat bijvoorbeeld pijn en vrijwel meteen triggert dat neigingen in het onderbewuste (sakkaya ditthi anusaya) en dat informeert met..."die pijn heb Ik, die pijn is van-mij'. Op dat moment kleurt en domineert die info vanuit het onderbewuste de belevingswijze. Ook dit is iets niet iets wat we zelf bewust beslissen.

Wat de Pali sutta's leren is dat deze neiging om zaken zo te zien en beleven als boven helemaal kan eindigen. Dat niveau wordt de vrucht van sotapanna genoemd. Praktisch gezien betekent dit volgens de sutta's dat veranderingen op het vlak van lichaam en geest je onaangedaan laten. Dus zelfs al vallen je tanden opeens uit, of krijg je te maken met een slopende ziekte, je blijft onaangedaan over die veranderingen. Maar je bent nog niet volledig onthecht.

Een nog dieper soort bewogenheid die op gang komt bij zintuiglijk contact komt met de eigenwaan/verbeelding "Ik ben". Het informeert dat er een soort entiteit Ik is die ziet, voelt, beleeft, kent.
De hele belevingswijze is verzadigd met deze indruk. Ook op dit vlak zag de Boeddha volgens mij dat dit, hoe sterk het ook lijkt, en hoe intrinsiek het lijkt aan beleving, desondanks is ook dit een bijkomstigheid, een kleuring van de belevingswijze. Net als een emotie is het iets wat de geest binnenstroomt als het ware en op dat moment de helderheid verdrijft.

Wat dus de crux lijkt: een Boeddha laat wezens zien wat een zuivere belevingswijze is, ontdaan van alles wat in beweging komt bij zintuiglijk contact, En wat bijkomstig is en de belevingswijze verdraait, begoochelt, kleurt en op dat moment ook het denken, spreken en doen kaapt.

This mind, mendicants, is radiant. But it is corrupted by passing corruptions. An unlearned ordinary person does not truly understand this. So I say that the unlearned ordinary person has no development of the mind.” (AN1.51)

Dus, zelfs de eigenwaan 'Ik ben', het verlangen 'Ik ben', de onderliggende neiging 'Ik ben' is zo'n passing corruption.

Zoals de Pali sutta's bevrijding lijken te beschrijven is dat je heel goed weet dat met zintuiglijk contact als conditie, volautomatisch, uit de kracht der gewoonte, een informatiestroom vanuit je onderbewuste op gang komt die je hele belevingswijze kleurt. Vervolgens gaat die kleuring je denken, spreken en doen bepalen. De insteek van de Pali Boeddha is dat deze zelfde gewoontekrachten in het onderbewuste die ons dus op een bepaalde gewoontevolle manier informeren over wat wordt gekend, de beleving ook verstoren, kapen, en er zo voor zorgen dat we noch ons eigen noch andermans welzijn hier en nu vervullen. Want met verkeerde visie in de bewustzijnsstroom ontstaat ook verkeerde intentie, verkeerde spraak etc. 'Verkeerd' betekent hier...noch je eigen noch andermans welzijn vervullend. Bovendien, als we in dit leven toegeven aan die gewoontekrachten worden ze sterker. Dat zal zorgen dat het nog moeilijker wordt aan hun begoochelende kracht te ontsnappen. Verder zijn het ook die gewoontekrachten die ook bij de dood activeren en de impuls geven aan een nieuwe geboorte.

Je zou kunnen zeggen dat het Pali onderricht het verschil leert tussen een pure belevingswijze en een gekleurde. Iedereen snapt wel dat emoties een gekleurde belevingswijze voortbrengen, maar de Boeddha ging verder. Ook als je iets beleeft als 'dit ben Ik, dit is van mij, dit is mijn zelf, is dat een gekleurde belevingswijze. Nog een stap verder lijkt hij te onderwijzen dat ook de "Ik ben" notie een gekleurde belevingswijze is.

De illusie van een Ik zit dus niet zozeer bij die Ik notie zelf, maar bij het niet goed zien dat zelfs dit een bijkomstigheid is in de beleving, en ook iets wat optreedt als oorzaak van lijden in die beleving. De implicatie lijkt ook, dat diezelfde zaken die wij als mens vaak zo waarderen, zoals emoties, de eigenwaan Ik ben, zelfvisies in de vorm van "Ik ben dit of dat", dezelfde koestering er van, daar zit geen oorzaak van ons welzijn en geluk maar een oorzaak van lijden. Daarom leren de sutta's ook dat edelen alles andersom zien. Want wat 'een gewoon' mens ziet als geluk en oorzaak van geluk' ziet een edele als lijden en oorzaak van lijden.

Bron

Wat een geweldig onderzoek en wat helder verwoord door LK.
Ik heb dit met de grootste mate van interesse gelezen.

Maar als je dit als kennis tot je neemt gebeurt er vervolgens feitelijk niet zo veel op het gebied van realisatie. Hoe kan zo iets als kennis nou verworden tot een intrinsiek weten?

Daarom leren de sutta's ook dat edelen alles andersom zien. Want wat 'een gewoon' mens ziet als geluk en oorzaak van geluk' ziet een edele als lijden en oorzaak van lijden.

Dit sluit aan bij het ont'dekken dat de gestaafde zogenaamde feiten bestaan bij de gratie van de dualiteit of de polariteit. Door van beiden iets te hebben wordt er een zekere mate van balans geschapen. Maar in het relatieve schuilt er evenveel waarheid in de ene alswel in de tegenliggende pool en is de manier van kijken de oorzaak van een veranderende manier van denken. Hetgeen ons vervolgens brengt bij het waarheidsgehalte van het denken en de gedachten.

[Laurens]

Oorspronkelijk geplaatst door ChatGTP

Bij sommige benaderingen, zoals die van advaita vedanta of de non-duale tradities, gaat het om het onderzoeken van wie of wat je werkelijk bent. Dit wordt vaak gedaan door vragen als "Wie ben ik?" of "Wat blijft er over als ik al mijn gedachten, emoties en lichamelijke sensaties loslaat?" Het gaat om het afpellen van de lagen van de persoonlijke identiteit tot je het besef bereikt dat je in essentie niet een afgescheiden zelf bent, maar één bent met het grotere geheel.

Belachelijk om telkens het 'orakel' (zijnde een korte samenvatting aan kennis wat er aan literatuur in de loop van de tijd is verschenen) te raadplegen. Gaat het dan over bestaande ideeën die een bevestiging behoeven of zijn we op zoek naar waarheid, die dat onder alle omstandgheden blijft en niet bepaalt is door de stand van de wetenschap?

Het gaat dus bij onderzoek om 'wat' je bent. Dat is niet het voorbijgaan aan 'wie' je bent maar het onderzoek van wat er waar is 'wie' je bent. Omdat 'wie' je bent nogal veelomvattend is kun je daar je hele leven mee bezig blijven en dat willen we dus niet. Het gaat vervolgens juist helemaal niet over loslaten, het gaat over de gedachten die je hebt gevormd over 'wie' je bent en een onderzoek naar het waarheidsgehalte van die gedachten. Ook er over lullen, alles maar lezen en citeren of tot in detail onderzoeken gaat helemaal NIKS doen aan de omstandigheid dat je niet weet 'WAT' je bent.

Lijden is het gevolg van de illusie van persoonlijk daderschap (het geloof dat "ik" de daden verricht), in plaats van het ego zelf. Zodra iemand deze illusie doorziet en begrijpt dat alles door het grotere geheel wordt geleid, verdwijnt het lijden, ondanks de aanwezigheid van het ego.

Dat is neo advaita bedrijven, niks onderzoeken maar uitgaan van resultaten van andermans onderzoek. Als het om 'doorzien' zou gaan was het hele Boeddhaforum inmiddels verlicht.