Anatta Niet-zelf

[Bassie]

https://boeddhistischdagblad.nl/acht...s-anatta-leer/



Het tragische misverstand over Boeddha's Anatta-leer

In Boeddha's tweede toespraak na zijn 'ontwaken' - in zijn 'Anatta Lakkhana Sutta' - zette hij de leer van Anatta, letterlijk: 'niet-zelf' uiteen. De taal die Boeddha sprak wordt Pali genoemd, en is op te vatten als een dialect van Sanskriet. In deze leer verklaart Boeddha (zijn naam betekent letterlijk: 'de Ontwaakte') dat in geen van de vijf onderdelen waaruit een mens bestaat, er zoiets te vinden is als een absoluut zelf.

Wat bij mij direct de vraag op werpt wat een absoluut zelf is.

Deze vijf onderdelen worden door Boeddha Khandhas genoemd (Sanskriet: Skandhas) en zijn de volgende: 1. Het stoffelijke lichaam 2. Gevoelens 3. Waarnemingen 4. Mentale factoren en 5. Persoonlijk bewustzijn. Verder benadrukte Boeddha dat niet alleen in ons ziel-geest-lichaam systeem er geen absoluut zelf te vinden is, maar dat er in de hele relatieve schepping - in het gehele veranderlijke universum - geen onveranderlijk zelf te vinden is.

Volgens Boeddha is zelfs het persoonlijk bewustzijn niet onveranderlijk.

Willen we ooit onze ware natuur bereiken - Nirwana bewustzijn - dan doen we er goed aan om ons nergens aan vast te klampen.

Hé. Nirwana bewustzijn is dan toch weer de ware natuur. Iets wat waar is, is onveranderlijk waar.

Boeddha liet er geen twijfel over bestaan dat de relatieve werkelijkheid per definitie een soort ingebouwd 'teleurstellings-mechanisme' in zich heeft. Daarom raad hij ons aan niet naar relatieve zaken te streven

Dan heb ik een teleurstelling voor Boeddha, bewustzijn is per definitie relatief. Bewustzijn is zich bewust van iets, dat is een relatie. Zonder het relatieve wat in mijn individuele bewustzijn is ingebouwd kan ik niet bestaan in deze wereld.

Volgens Boeddha hoort het bereiken van Nibbana het doel van het leven te zijn; wanneer we ons dáárop richten, worden we van alle soorten lijden bevrijd. De toestand van Nibbana wordt gekenmerkt door niet aflatend geluk, geluk dat onafhankelijk is van alle relatieve dingen.

Dat mag Boeddha vinden, dit soort uitspraken trekt alleen maar gelukzoekers aan. Juist van dat 'richten' op geluk moeten we zien af te komen, dat ligt altijd buiten je zelf namelijk.

De mens als mens is immers relatief. Alleen zijn onpersoonlijke essentie is absoluut: alleen het waarnemende bewustzijn is absoluut; alleen datgene dat de relatieve werkelijkheid überhaupt waarneemt, dat is absoluut.

Waarnemend bewustzijn is absoluut? Is er nog ander bewustzijn ook dan?
Bewustzijn staat sowieso relatief t.o.v. de waargenomen werkelijkheid.

Boeddha, die klaarblijkelijk diep gevestigd was in het transcendente zijn - in het absolute, onpersoonlijke, ontwaakte bewustzijn *- zag enerzijds duidelijk in dat de relatieve werkelijkheid zich radicaal onderscheidt van het absolute zijn, dat hij betitelde als het 'Boeddha principe' of de 'Thatha Gatha Garbha' (de schoot waar alles vandaan komt en waar alles weer naar terugkeert). Anderzijds zag hij duidelijk in dat onze absolute essentie, het universele bewuste zijn, niets persoonlijks heeft.

Transcendente zijn bestaat helemaal niet. Wanneer men het zijn overstijgt dan noemt men dat niet-zijn of niet-zelf. En dat is weer niet het onpersoonlijke bewustzijn.

Volgens Boeddha is de uiteindelijke werkelijkheid 'shunya': absoluut niets, absoluut leeg. De essentie van de werkelijkheid is geen materie en zelfs geen energie, het is het alomtegenwoordige niets.

Volgens mij is Boeddha nooit verder gekomen dan Nirwana bewustzijn.
Dat is dé valkuil van zelfonderzoek, want dat is idd de eerdere omschreven situatie van niet aflatend geluk.