Het Mosterdzaad.

[Rennie]

Osho, fragment uit het Mosterdzaad.

'Jezus zei: laat hij die zoekt, niet ophouden met zoeken voordat hij vindt.'

Het verstand is lethargisch, en als je je omhoog beweegt is het nog lethargischer.

Als je afdaalt heeft het een massa energie, omdat een dalende beweging geen inspanning vergt.

Het is als water bij een waterval, het gaat omlaag, er is geen inspanning nodig.

Je hoeft je niet in te spannen om in de hel te komen, je komt er vanzelf; je hoeft er niets voor te doen.

Je vloeit reeds naar een steeds lager niveau, en het laagste niveau van je verstand is de hel.

De hel is niet iets buiten je, hij is de laagste sport van je ladder, waar alle bewustzijn verdwijnt, je wordt een vegeterend verschijnsel.

Als je je naar boven gaat bewegen, dan moet je je inspannen, sterk inspannen.

Daarom zegt Jezus: 'laat hij die zoekt, niet ophouden met zoeken voordat hij vindt.'

Het lijkt of deze uitspraak in tegenstelling is tot wat Zen stelt.

Je moet hem goed begrijpen, want dat is niet waar.

De zenmeester zegt: 'span je niet in.

Doe geen enkele poging, want dan zul je falen.

Een lichte beweging, en je hebt al gefaald.

Wees rustig, wees totaal ontspannen, laat los, als je niet bent zul je slagen.'

Hij zegt: 'zoek en je zult falen, zoek niet en zult slagen.'

De uitspraak van Jezus lijkt in tegenspraak met Zen.

Maar dat is hij niet, want zoals je nu bent kun je niet totaal laten varen.

Zelfs als je het probeert, zelfs als je je ontspant, blijft de activiteit.

Zen is niet voor jou bestemd zoals je bent.

En als je Jezus volgt, zal er een moment komen dat Zen voor jou bestemd is.

Wanneer?

Als al je pogingen zijn uitgeput, als je al het mogelijke hebt gedaan, als je het uiterste punt van je inspanning hebt bereikt.

Dan kan er niets meer gedaan worden, er valt niets meer te doen; je hebt alles gegeven wat je had, je hebt niets achtergehouden, al je energie heb je in je pogen gestopt.

En nu moet je ophouden.

Het is als een mens die maar gerend en gerend heeft en dan komt er een moment waarop hij niet meer doorrennen kan.

Zelfs als je een bajonet in zijn rug plaatst en zegt: 'gaat voort,' zegt hij: 'ik kan niet.'

Ik hoorde laatst een verhaal over een kikvors: 'hij raakte in een wagenspoor op een modderige dorpsweg.

Hij raakte in het spoor, maar kon er niet meer uitkomen.

Het was zo moeilijk, hij probeerde het steeds weer - maar het hielp niet.

Zijn vrienden hielpen hem, ze deden al het mogelijke, en toen werd het avond, teleurgesteld en teneergeslagen moesten ze hem aan zijn lot overlaten.

De volgende dag dachten zijn vrienden dat hij nu wel dood moest zijn, omdat hij midden op de weg zat in een wagenspoor.

Ze gingen kijken en ze zagen hem rond springen.

Ze vroegen: 'wat is er gebeurd.

Hoe ben je uit het spoor gekomen?

Het lijkt onmogelijk, een wonder. Hoe ging het?'

De kikvors antwoordde: 'er gebeurde iets.

Er kwam een truc aan en ik moest er wel uitkomen.

Er kwam een truc aan en ik moest er uitkomen.'

Hij had zich niet tot het uiterste ingespannen zolang er geen gevaar was.

Als je de dood ziet komen, als je de truc ziet naderen, dan zul je alle inspanning van je wezen inzetten, je zult uit het wagenspoor raken.

Je hebt gefaald omdat je je niet tot het alleruiterste hebt ingespannen.

Je doet de dingen, je mediteert halfslachtig.

Het is een lauwe poging, je kunt er niet door verdwijnen want er is een speciale wet die zegt: er moet een zekere graad bereikt worden, alleen dan heeft de verdwijning plaats.

Je doet het een en ander, maar je weet heel goed dat je er maar half bij betrokken bent.

En dan kan er niets gebeuren.

De truc komt er nog niet aan, je bevindt je in het wagenspoor; je wilt er zo half en half uit, maar je wilt er ook niet uit.

Je wilt vrij zijn, maar dat spoor geeft je ook een zekere bescherming, het geeft je ook een bepaalde veiligheid, het lijkt wat op een tehuis - er uitkomen vraagt teveel inspanning.

Jezus zegt: 'zoek en zoek totdat je vindt,'.

Blijf je inspannen, breng je inspanning tot een hoogtepunt, tot een crescendo, dan wordt Zen doelmatig.

Als je in het begin Zen gaat studeren, kun je je in de verkeerde richting gaan begeven.

En dat gebeurt in het westen, want de mensen in het westen die over Zen schrijven weten niet hoezeer de zen-mensen zich hebben ingespannen voordat ze ontspanden.

En het slaat erg aan bij het luie verstand.

Daarom vindt men in het westen zo aantrekkelijk: doe iets - dat slaat aan, je hoeft niets te doen, je bent het al.

Het slaat aan, maar het helpt je niet.

Je moet heel wat doen voordat je op het punt komt waarop je kunt ontspannen.

En die ontspanning is niet de jouwe, ze vindt plaats; omdat alle energie heeft bewogen, er niets achter is gebleven om rusteloos te zijn, komt de rust.

En Zen heeft gelijk, omdat slechts in die rust het uiteindelijke wordt onthuld.

En Jezus heeft gelijk, omdat die rust alleen komt als je al je energie in het pogen hebt gestopt.

Jezus is het eerste en Zen het laatste deel van hetzelfde proces; Zen is het slot, Jezus is het begin.

En ik zou jullie er op willen wijzen dat Jezus beter voor je is, want jullie zijn allemaal beginners.

Zen kan je misleiden, het spreekt je misschien aan om de verkeerde reden.

Misschien ga je denken: 'ik hoef niets te doen, zoals ik ben, ben ik okay.'

Je bent niet okay zoals je bent, want dan zou er geen probleem bestaan.

Waarom zou je dan naar mij toekomen?

Waarom zou je je tot Zen richten?

Waarom zou je Jezus zoeken?

Als je werkelijk okay bent is alles nutteloos, dan is er geen yoga voor jou, geen tantra, geen methode.

Maar zo is het niet.

Zoals je bent, is er iets mis met je: je bent niet gelukkig, je bent niet gelukzalig, je bent niet in extase; je hebt een akelig lot, je verkeert in ellende, in diepe angst - je wezen is ziek.

Nee, je bent okay, alles is verkeerd.

Luister naar Jezus: 'laat hij die zoekt, niet ophouden met zoeken voordat hij vindt.'

En alleen aan het einde zul je tot de slotsom komen dat Zen gelijk heeft, als je het mogelijke hebt gedaan, verdwijnt de spanning, je bereikt de inspanningsloosheid.

In die rust, in die stilte zonder beweging, zonder beweging, zonder activiteit, zonder energie om wat te doen, is samadhi, daar is de uiteindelijke deur.

Het gebeurt altijd als er geen inspanning is, maar 'geen-inspanning' komt door inspanning.

'Zoek, en houd niet op met zoeken voordat je vindt en als je gevonden hebt zul je verontrust zijn... '.

Het is heel moeilijk.

'En als hij vindt zal hij verontrust zijn, hij zal zich verwonderen en hij zal regeren over het al.'

Waarom zul je, als je hebt gevonden verontrust zijn?

Je zult verontrust zijn omdat wat je gevonden hebt zo groot is.

Het is zo uitgestrekt, eindeloos, dat je je als je het voor de eerste keer van gewaar wordt, is het alsof iemand die gedurende zijn hele leven in een donkere kamer, een donkere cel heeft geleefd, naar buiten wordt gebracht, in het licht van de zon.

Hij is verontrust, hij kan zijn ogen niet open doen.

En zelfs als hij zijn ogen opent, zal hij zo verblind zijn dat het licht op duisternis lijkt.

De eerste ontmoeting met het goddelijke is een crises, omdat je vele jaren lang op de verkeerde manier hebt geleefd.

Je hebt vele levens zo ellendig geleefd, dat je het niet kunt geloven als de zegen komt, je bent verontrust.

Je verwachtte het niet, je wist niet wat er zou gebeuren.

Je praat over God - weet jij veel.

Wat bedoel je?

Het woord 'God' is niet God, de theorieën over God zijn God niet.

Misschien ken je de definitie uit een woorden boek, uit de geschriften, maar wat bedoel je eigenlijk als je zegt: 'ik zoek God.'

Laatst was een jongetje een tekening aan het maken, een schilderij en zijn moeder vroeg hem: 'wat ben je aan het doen?'

Hij werd er volkomen door in beslag genomen en hij antwoordde: 'hou stil, stoor me niet - ik maak een portret van God.'

Zijn moeder zei: 'maar niemand weet hoe God er uit ziet, niemand weet waar God is. Hoe kan je dan een portret van hem maken?

De jongen zei: 'maak je geen zorgen. Als ik klaar ben, zullen we weten hoe God er uit ziet.'

Iedere zoeker bevindt zich in deze situatie: je weet niet wat je zoekt, je kent het doel niet, je weet niet waar je heen gaat, of waarom je er heen gaat.

Er bestaat een diepe drang, dat is goed: je bent heel dorstig, dat is goed.

Maar je hebt dat waar je naar dorst nooit geproefd.

(wordt vervolgd)