Gezaaid in goede aarde.

[Rennie]

Mattheus 9: Toen kwamen de discipelen van Johannes tot Hem en vroegen: Waarom vasten wij en de Farizee?rs wél, maar uw discipelen niet. Jezus zeide tot hen: Kunnen soms bruilofsgasten treuren, zolang de bruidegom bij hen is? Er zullen echter dagen komen, dat de bruidegom van hen weggenomen is, en dan zullen zij vasten.

Christenen hebben een totaal andere mens van hem gemaakt. Zo was hij helemaal niet. Hij was een rebel, een buitengewone revolutionair. En hij leefde het ook, hij leefde zijn rebellie. Een theoreticus was hij niet: hij leefde het, hij stierf ervoor. Hij was zo dol op het leven dat hij ervoor wilde sterven. Maar hij wilde zich niet tegen het leven opstellen. Dat was z'n vergrijp. Er rezen zelfs moeilijkheden met Johannes de Doper en diens discipelen. Johannes de Doper was een ouderwetse, traditionele profeet. Zijn discipelen waren asceten: ze vastten en baden. Zij stelden zich tegen het leven op. Er rezen moeilijkheden tussen Jezus en de discipelen van Johannes de Doper. Deze soetra's gaan daarover.
Toen kwamen de discipelen van Johannes tot Hem en vroegen: Waarom vasten wij en de Farizee?rs wel, maar uw discipelen niet?
Waarom is vasten zo gewichtig? Waarom is brahmacharya, celibaat zo belangrijk? Het leven hangt af van twee dingen: voedsel en seks. Als je tegen het leven bent, dan zul je automatisch tegen voedsel en seks zijn, want die vormen juist de basis van het Leven. Door voedsel blijf je in leven; door seks kunnen komende generaties !even. Door te vasten sterf je. Door celibatair te worden snijd je komende generaties de pas af. Als celibaat en vasten absolute waarden worden, verdwijnt het leven van deze planeet. Wie tegen het leven is bejubelt vasten als methode en celibaat als doel. De vraag is terecht: Waarom vasten wij, de discipelen van de Doper en de rabbi's en de Farizee?rs wel zo vaak, en uw discipelen niet?'

Osho, Gezaaid in Goede aarde.

[Renoir]

1. Als de bruidegom weggenomen is

Religie kan gezond zijn ? zo gezond als een pasgeboren baby, zo gezond als het zingen van de vogels in de vroege ochtend, zo gezond als een lotus die net ontluikt. Religie kan ook ziek zijn, aangetast, op sterven na dood ? als een oude man die droef en verschrompeld zijn dood tegemoet gaat. Als religie jong is dan hangt er een geur omheen ? de geur van het leven.

Dan klinkt er een lied in door, dan hangt er een mysterie omheen. Dan is het iets dansend's blij en sprankelend. Dan is het een feest. Als religie, jong, vol leven en fris is dan is het altijd een feest. Dan is het: een festijn: iets dat het leven stimuleert en bevestigt. Als religie oud, op sterven na dood of al dood is ? niet meer dan een stinkend lijk ? dan komt het neer op verzaking; dan valt er niets feestelijks in te bespeuren. Dan keert ze zich tegen het leven, dan is ze levenontkennend.

Dan keert ze zich af van de wereld, van alles wat leeft. Het krijgt iets over zich van zelfmoord ? het kwijnt weg. Leven grijpt om zich heen, de dood is een verschrompelingsproces. Als je jong bent dan gaat je energie alle kanten uit. Maar als je oud bent, bevries je. Dan stroom je niet meer. Je moppert alleen nog maar: je wordt hard, je souplesse is weg. Als religie jong en levend is, dan is het iets gewoons. Het ego kan er niets uithalen ? het is iets heel gewoons. Eigenlijk is het buitengewoon in al z'n gewoonheid. Het is subliem in z'n gewoon zijn. Het leven op zich is voldoende als religie nog jong is; je hebt dan geen andere God nodig.

Dan is het leven God, dan is het leven goddelijk. Als religie oud en ziek wordt, alles wordt oud en ziek, alles wat geboren wordt moet eens sterven. Zelfs een godsdienst wordt ooit geboren, blijft even leven en komt dan aan haar einde. Maar volgelingen blijven zich maar vastklampen aan het dode lichaam. Op die manier doodt het lijk ook de volgelingen nog. Het verandert in een bron van ziekte en neurose; het verandert in iets abnormaals, een kankergezwel. Als religie ziek wordt of sterft, dan maakt ze jou ook dood; dan is het iets giftigs.

Dit moet je van alle kanten bekijken en begrijpen. In de eerste plaats ben je meer geneigd je te verdiepen in een levenloze religie dan in een levende, want er is je angst bijgebracht voor leven, liefde en geluk. Ieder kind ter wereld wordt opgevoed met een conditionering: het gevoel dat er iets mis is met gelukkigzijn. Het kan een heel vaag gevoel zijn, maar het zit er wel. Het beïnvloedt je hele leven, je denkt dat er iets verkeerds schuilt in gelukkig zijn. Dus als je gelukkig bent dan voel je je schuldig ? alsof je iets hebt misdaan, alsof je een zonde begaan hebt.

Alleen zondaars schijnen gelukkig te zijn, heiligen hebben iets heel triest's over zich. Dus als je je neerslachtig voelt, dan is alles in orde. Als je je ongelukkig voelt, dan heb je nooit schuldgevoel. Heb je daar weleens op gelet? Maar als je erg gelukkig bent, dan probeer je dat opeens te verbergen, niemand mag er iets van weten. Wat is er gebeurd in het menselijk denken? Ieder kind wordt geleerd om ernstig en serieus te zijn en een lang gezicht te trekken.

Geen enkel kind mag springen, rennen, gillen, overlopen van vreugde of erg hard lachen. 'Zit stil' ? alsof er iets verkeerds schuilt in energie die zichzelf wil uitdrukken. Steeds als een kind blij is, wijzen het hele gezin of de mensen om hem heen hem terecht alsof er iets is misgegaan. En als het kind niet blij maar ongelukkig is, dan leeft iedereen met hem mee. Als een kind ziek is, wordt hij door iedereen vertroeteld; als hij gezond is zit iedereen hem dwars: 'Dit mag je niet doen, dat mag niet.' Als het kind ziek op bed ligt, komt vader kijken, komt z'n moeder, komen er familieleden. Dan springt iedereen voorzichtig met hem om.

Langzamerhand leert hij dat energie, geluk en blijdschap iets fundamenteel verkeerds in zich hebben. Er moet iets fundamenteel fout zitten in dansen, joelen van plezier en rondrennen. Dat vangt hij op. Ook registreert hij dat droevig en ziek zijn fundamenteel is orde is. Steeds als hij bedroefd is wordt hij gewaardeerd en leeft men met hem mee. Als hij gezond is lijkt het wel alsof hij iedereen tegen zich in het harnas jaagt.

Zo ontstaat er schuldgevoel, een diepgeworteld schuld-gevoel in het kind en dat schuldgevoel achtervolgt hem z'n hele leven. Als je bij een heilige op bezoek gaat en je treft hem bulderend van de lach aan, dan ben je geschokt. Je zult ontdaan zijn: een heilige die hardop lacht? Een heilige hoort neerslachtig te zijn; je hebt een bepaalde opvatting over heiligen. je kunt best lachen in een kroeg of in....

[Renoir]

.. een eethuis, zoals gokkers ? maar schateren in een kerk? Nee, dat kan niet. Je moet je gezicht in de plooi houden als je ter kerke gaat; je moet je bijna als een levend lijk gedragen. Bovendien lijkt deze opvoeding door dezelfde opvoeding ook op een vicieuze cirkel: je ouders hebben jou opgevoed, je ouders zijn weer opgevoed door hun ouders. Ergens in het verleden, verborgen onder een dikke laag stof, moet er iets zijn misgegaan. Misschien komt het doordat iemand die blij is niet makkelijk tot I werken gedwongen kan worden omdat geluk een spel is.

Je kunt alleen maar droevige mensen aan het werk krijgen. Vandaar dat je humeur heuvelafwaarts gaat als je werkt en je plicht doet. Vakantie heeft een heel andere hoedanigheid: opeens kun je lachen en plezier hebben. Vroeger was het leven niet gemakkelijk: de mens was voortdurend in gevecht met de natuur. Overleven was het enige wat erop aankwam, en iedereen moest hard werken. Als je gelukkig bent wil je liever dansen dan werken: als je gelukkig bent dan wil je liever zingen en fluitspelen dan op jacht gaan. Als je gelukkig bent, wat zou je je dan druk maken om plicht en kantoorwerk? Als je gelukkig bent dan rust je uit of ontspan je je liever. Dat is een gevaarlijk verschijnsel.

Daarom werden geluk, luiheid en ontspanning veroordeeld. Het is je bijgebracht en het zit in je bloed verankerd: werk is het doel van je leven. Een goed mens is altijd aan het werk: een slecht mens lijkt altijd wel op vakantie te zijn. Moella Nasroedin had al lang niet meer gewerkt, al jaren niet meer. Op een dag zat hij naast me. Het was een heel mooie dag en hij zei: 'Als ik nu ergens gewerkt had, dan had ik vandaag een vrije dag genomen.' En hij had al zolang niet gewerkt, jaren lang niet!

Hij miste z'n werk omdat hij geen vrije dag kon nemen. Waarom zou hij een vrije dag nemen? Hij herinnerde zich het werk alleen maar door de vrije dagen. Het hele menselijke denken is afgestemd op werk. Vandaar dat plicht bejubeld en speelsheid veroordeeld wordt; zaken worden geprezen en het gokken wordt veroordeeld. Een gokker is speels, een zakenman serieus. Men heeft ontzag voor de zakenman; de gokker wordt domweg veroordeeld. Hij wordt gerekend tot de onderwereld.

Religie speelt zich af in een totaal andere dimensie. De kans is groot dat een gokker wordt toegelaten, maar een zakenman buitengesloten. Dronkaards kunnen toegelaten worden in religie. Ik zeg niet dat je dan...

[Renoir]

...maar aan de drank moet; ik leg alleen maar de nadruk op die speelse hoedanigheid, dat stukje dat kan genieten en zijn en dat zich geen zorgen maakt over de resultaten. Maar niemand die erg serieus is, laat in eigen ernst een hindernis opwerpen. Jezus bezorgde zichzelf heel wat moeilijkheden. Hij was een religieus wiens ? gezond, jeugdig en bruisend van vitaliteit. Het leven was zijn God. In de evangeliën stuit je dikwijls op taferelen waarin hij wordt afgebeeld aan de maaltijd ? etend en drinkend.

Hoe konden de joden en de mensen, zijn mensen, nu aannemen dat hij religieus was? Vasten was regel en hij vierde alleen maar feest, er was altijd feest om hem heen. Waar hij ook ging schiep hij vreugde. Wat voor religieus mens was hij nu? Zijn eigen familie dacht dat hij een beetje gestoord was, zijn eigen familie dacht dat hij ze niet alle vijf meer op een rijtje had. En de samenleving waarin hij zich bewoog dacht dat hij een lekkerbek en een dronkenlap was. Voor zondaar kon hij nog wel doorgaan, maar niet voor een heilige. Vandaar dat hij buiten de stad gekruisigd werd.

Dat was een joodse wet: je kon op twee manieren gekruisigd worden: binnen of buiten de bebouwde kom. Als iemand uit de gemeenschap iets verkeerds had gedaan, dan werd hij binnen de stadsmuren gekruisigd. Maar als de boosdoener tegelijkertijd een vreemdeling was, dan werd hij buiten de stad gekruisigd om aan te geven dat hij niet tot de gemeenschap behoorde: hij was een verworpene. Jezus werd dus buiten de stad gekruisigd. En daar bleef het niet bij: om de gebeurtenis kracht bij te zetten, werden er tegelijkertijd twee gevaarlijke misdadigers gekruisigd.

Aan weerskanten een gevaarlijke misdadiger en daartussenin werd hij gekruisigd: om te onderstrepen dat hij maar een schurk, een gevaarlijk mens was die geen greintje respect verdiende, een verworpene ? dat moest de mensen worden ingeprent. Hij moest vertrapt worden als een aardworm, niet als een wezenlijk wezen. Wat had hij misdaan? Welke zonde had hij begaan? Zijn_zonde was gelukkig zijn. Zo word ook ik veroordeeld. De mensen zouden me best gemogen hebben als ik een lang gezicht had; ze zouden me best waarderen als ik vastte en mijn lichaam geweld aandeed.

Ze zouden me aardig vinden als ik jullie een of andere vorm van masochisme onderwees; jezelf wreed behandelen of iets dergelijks. Dan zouden ze me graag gemogen hebben, dan zouden ze hoog over me hebben opgegeven; ze zouden...

[Renoir]

... me avatar genoemd hebben.
Maar ik leer je l?ven, ik leer je gelukkig zijn. Ik heb maar één evangelie voor jullie: het evangelie van vreugde en liefde. Dat is een misdaad. Daarmee schep je een gevaarlijke situatie, zo maak je mensen slecht.

Jezus beging één misdaad: gelukkig-zijn. Dat was z'n enige vergrijp, meer niet. De christenen hebben getracht zijn gezicht te veranderen. Ze zeggen dat hij nooit lachte. Kun je je iemand voorstellen die vaak aan het feestmaal gezien wordt, zich tegoed doet en nooit lacht? Uitgesloten!

Maar christenen moeten met alle geweld het beeld oproepen van een eerbiedwaardige Christus, van een Jezus die geen misdadiger is. Zijn gezicht is geschilderd. Je zult nergens een natuurgetrouwe of een waarachtige afbeelding of standbeeld vinden van Jezus, dat door Christenen vervaardigd is. Iedere afbeelding is volmaakt onecht.

Hij is verraden. Onlangs las ik een gedicht dat ik mooi vond. Luister maar.

Het is van Adrian Mitchell.

De vrijgemaakte Christus wordt geënterviewd
Ik wilde wel over het water lopen
als ik maar goed verzekerd was;
en ik kreeg een oproep van de tuchtraad,
toen ik m'n eerste leproos genas.

Ik zou best een gouden preek willen houden,
maar die berg staat me niet aan;
en ik wil ook vijftigduizend mensen voeden,
maar de pers blijft bij me vandaan.

En die zakenlui in de tempel
worden beschermd door de wet,
en ga ik een jaar de woestijn in,
denk maar niet dat ik 't financieel red.

Ik wil ook wel wat water tot wijn maken,
maar een vergunning krijg ik niet voor elkaar,
en sterven en weeropstaan . .
ach, laat ook maar.

Ik scheer m'n baard af, knip m'n haar,
en ik koop een kogelvrij vest,
ik ben de vrijgemaakte Christus,
en aan bloed geven heb ik de pest.

[Renoir]

Christenen hebben een totaal andere mens van hem gemaakt. Zo was hij helemaal niet. Hij was een rebel, een buitengewone revolutionair. En hij l??fde het ook, hij l??fde zijn rebellie. Een theoreticus was hij niet: hij leefde het, hij stierf ervoor. Hij was zo dol op het leven dat hij ervoor wilde sterven. Maar hij wilde zich niet tegen het leven opstellen.

Dat was z'n vergrijp. Er rezen zelfs moeilijkheden met Johannes de Doper en diens discipelen. Johannes de Doper was een ouderwetse, traditionele profeet. Zijn discipelen waren asceten: ze vastten en baden. Zij stelden zich tegen het leven op. Er rezen moeilijkheden tussen Jezus en de discipelen van Johannes de Doper. Deze soetra's gaan daarover.

Toen kwamen de discipelen van Johannes tot Hem en vroegen: Waarom vasten wij en de Farizee?rs wél, maar uw discipelen niet?
Waarom is vasten zo gewichtig? Waarom is brahmacharya, celibaat zo belangrijk? Het leven hangt af van twee dingen: voedsel en seks. Als je tegen het leven bent, dan zul je automatisch tegen voedsel en seks zijn, want die vormen juist de basis van het leven.

Door voedsel blijf je in leven; door seks kunnen komende generaties leven. Door te vasten sterf je. Door celibatair te worden snijd je komende generaties de pas af. Als celibaat en vasten absolute waarden worden, verdwijnt het leven van deze planeet. Wie tegen het leven is bejubelt vasten als methode en celibaat als doel. De vraag is terecht: 'Waarom vasten wij, de discipelen van de Doper en de rabbi's en de Farizee?rs wel zo vaak, en uw discipelen niet?' Bij mij komen er ook zulke mensen.

Ze zeggen : 'Waarom leert u de mensen niet vasten?' Ik sta dan altijd weer verbaasd. Wat maken mensen zich toch druk over eten? Als je een studie maakt van het leven van Gandhi, dan merk je dat zijn hele leven gewijd was aan voedsel: z'n eten en z'n maag. Laden en lavementen ? dat waren altijd zijn twee fundamentele problemen.

Vanwaar die angst voor eten?

[Renoir]

Met voedsel komt er angst opzetten. Die angst betreft seks. Als je goed eet, dan wordt er seks-energie opgewekt. En als je niet weet hoe je die energie omhoog kunt laten bewegen in je wezen, dan zakt ze naar beneden. Als je niet weet hoe die energie zich als vuur kan bewegen, dan werkt ze als water. Met eten komt dus angst voor seks. Ga maar eens kijken. In India wemelt het van de heilige mannen, vooral jaina's. De jaina's tellen een groot aantal heiligen die onafgebroken vasten.

Die angst betreft seks, want als ze zich tegoed doen aan eten, dan wordt er energie opgewekt. En als er eenmaal energie is, wat ga je er dan mee doen? Lachen gaat niet, dansen kan niet, liefhebben is onmogelijk. Wat moet je met die energie? Die energie wordt je veel te machtig. Je kunt die maar beter niet opwekken. Vasten komt neer op het omzeilen van die energie. Je balanceert op de rand van de hongerdood, dus je beschikt maar over een minimale hoeveelheid energie en die is nodig voor je dagelijkse beslommeringen. Je hebt nooit over.

Zelfs als je even lekker wilt lachen heb je energie nodig; om te dansen is energie vereist. Leef dus maar op een minimum ? want als je energie maximaal is, dan kan het niet anders of je vreugde explodeert. Ais je een boom niet genoeg water, niet genoeg mest en niet genoeg voeding geeft, dan blijft hij misschien wel in leven, maar er komen geen bloemen aan. Bloemen komen er alleen als de boom een energie-overschot heeft. Bloemen zijn een luxe: als de boom genoeg heeft ? meer dan genoeg ? en hij wil iets delen, dan komt de bloesem en verspreid hij zijn geur. Op die manier geniet een boom van zijn energie.

Hij heeft gewoon teveel; hij wil het delen met de wereld om zich heen. Maar als je niet genoeg hebt, hoe wil je dan iets delen? Het kan zijn dat de boom het overleeft, maar echt groen zal hij niet zijn. Hij zal op sterven na dood zijn. De mensheid heeft het trucje geleerd: als je vast kun je op je laagste pitje leven. Zo is er minder gevaar. Je zult niet meer boos zijn, want woede vergt energie; liefde is uitgesloten want liefde vergt energie; van vreugde is geen sprake meer, want vreugde vergt energie.

Het leven is 1 een spel van energieën; voor alles is energie nodig. Dus leef je op een minimum. Je bent nauwelijks nog in leven. De dood is altijd binnen 1 handbereik. Vergeet niet dat het koninkrijk der hemelen alleen maar nabij is als je maximaal leeft, als je optimaal leeft, als je alles uit het leven haalt.

[Renoir]

Dan is het koninkrijk Gods nabij. Wie een minimaal bestaan leidt neigt naar zelfmoord. Hij heeft niet genoeg moed, anders zou hij op staande voet de hand aan zichzelf slaan. Hij is een lafaard, die langzaam zelfmoord pleegt en zichzelf traag vergiftigt. Hij blijft wel in leven, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Johannes de Doper en zijn discipelen waren asceten, ze leidden een minimaal bestaan.

Zijn mede discipelen ? Jezus was immers ook een discipel van Johannes de Doper ? beschouwden Jezus als een verrader. Hij had hun Meester verraden omdat hij zich in een totaal verschillende dimensie bewoog. Hij werd de bron van een religie die leefde. Hij begon van het leven een feest te maken. Die echte Jezus is volledig verdwaald in de woestijn van de christelijke theologie. Hij is spoorloos. In de rommel die de christelijke theologie in grote hoeveelheden blijft voortbrengen is het ware evangelie totaal vergeten en zoekgeraakt.

De boodschap van deze man was om vreugde te putten uit het leven, want dat alleen kan de basis voor een dank-zegging aan God zijn. Je moet feesten in je leven, niet vasten.
Toen kwamen de discipelen van Johannes tot Hem en vroegen: Waarom vasten wij en de Farizee?rs wél, maar uw discipelen niet?
Jezus zeide tot hen: Kunnen soms bruiloftsgasten treuren, zolang de bruidegom bij hen is? Er zullen echter dagen komen, dat de bruidegom van hen weggenomen is en dan zullen zij vasten.

Die soetra heeft heel wat te vertellen. Hij zegt: 'Kunnen soms bruiloftsgasten treuren, zolang de bruidegom bij hen is?' Dat zou absurde, neurotische dwaasheid zijn: er is natuurlijk geen sprake van treurnis en vasten en lange gezichten zolang de bruidegom nog onder de gasten is. De kinderen van de bruidskamer dansen, vieren feest en zijn blij want de bruidegom is er nog. Er zullen echter dagen komen, dat de bruidegom van hen weggenomen is, en dan zullen zij vasten.

[Renoir]

Die dagen zijn gekomen. Die dagen kennen we nu al heel lang op aarde, bijna tweeduizend jaar. De kerken zijn in de rouw: de bruidegom is er niet meer. Pausen zijn neerslachtig, bisschoppen kunnen niet lachen. Hun gezicht is zo goed als levenloos: al het leven is bevroren en zit vast, alle souplesse is zoek. Ze blijven maar werktuigelijk herhalen wat Jezus gezegd heeft. Jezus zegt dat er geen sprake is van vasten als religie nog leeft. Dan is het tijd om te feesten en dankbaar te zijn, dankbaar omdat de brui-degom nog aanwezig is. Het is de tijd dat je kunt dansen en zingen ? en dat je krankzinnig kunt worden van louter vreugde!

Jawel, de tijd zal komen dat de bruidegom weggenomen zal worden, dat Jezus er niet meer is. Dan kun je treuren en vasten zoveel je maar wilt. Jezus zegt: 'Hoe kunnen ze nu treurig zijn zolang ik hier ben? Waarom zouden ze vasten als ik er ben? Nu is het tijd voor blijdschap!' Jezus zegt telkens en telkens weer: 'Verheugt u!' Hij heeft het nooit over verzaking, maar over verheugen. Als je dat doet hoort de wereld jou toe, alles is van jou als je gelukkig bent.

Er zit veel waarheid in het spreekwoord: 'Lach en de hele wereld lacht met je mee. Huil en je huilt alleen.' Als je diep van binnenuit lacht dan doen opeens bomen en vogels en dieren en hemel en aarde met je mee.

Het is een soort uitnodiging, een opening. Als je huilt en klaagt, dan sluit je je af. Dan stel je je totaal niet beschikbaar voor de zee en het strand en de zee en het strand zijn niet beschikbaar voor jou. Je bent een afgesloten ruimte geworden: zonder ramen of deuren ? helemaal afgesloten. Een treurig mens heeft zich afgesloten, volledig in zichzelf opgesloten. Zijn wezen verruimt zich niet; zijn wezen heeft niets weg van een rivier die naar de zee stroomt. Hij is stilstaand water dat nergens heen gaat. De stroom, het levensproces, is tot stilstand gekomen.

Jezus zeide tot hen: Kunnen soms bruiloftsgasten treuren, zolang de bruidegom bij hen is? Mis je kans niet als de religie nog in de bloei van haar jeugd is, want de dagen dat de bruidegom er niet zal zijn zullen lang zijn. En dan kun je treuren en vasten en doen wat je wilt.

Maar hierin zit 'm de moeilijkheid: als Jezus er is, maken de mensen hem dood; is hij er niet meer, dan aanbidden ze hem. Als Boeddha er is, gooien de mensen stenen naar hem; als hij weg is wordt hij aanbe-den. Dat is altijd zo gegaan. De stompzinnigheid van de mens is grenzeloos!

[Renoir]

Als Jezus er niet meer is . . . Er ontstond een totaal ander soort religie bij zijn dood, lijnrecht het tegenovergestelde van zijn wezen, want de grondleggers van de godsdienst ? na de dood van Jezus ? zijn de treurige mensen. Het zijn de hoofd-mensen, de mensen die vastzitten in hun hoofd. Zij scheppen de godsdienst: zij komen bijeen, zij beleggen conferenties, zij besluiten wie en wat Jezus eigenlijk was.

Zij brengen steeds weer nieuwe lagen verf aan: het oorspronkelijke gezicht is volledig verloren. Zij nemen de touwtjes in handen. Toen Jezus nog leefde waren zij de mensen die niet bij hem in de buurt kwamen omdat bij niet respectabel genoeg was. De ironie van het lot is, dat Jezus nog in leven is, hij die punchts, Farizee?rs en rabbi's te min is, ze komen zelfs niet naar hem luisteren. Ze komen niet want ze kijken op hem neer. Ze weten al teveel.

Maar als de geur is weggetrokken, dan komen ze onmiddellijk de leegte opvullen, om de plaats in te nemen die Jezus verlaten heeft, want opeens kunnen ze bespreken wat Jezus bedoelde en wat hij niet bedoelde. Opeens kunnen ze het hele karakter van Jezus ontrafelen. Dat karakter wordt een karikatuur, wordt iets volslagen onecht's, want dat zijn juist de mensen die hem niet kunnen begrijpen: de Schriftgeleerden.

Schriftgeleerden kunnen Jezus niet begrijpen. Zij begrijpen alleen maar iets van geschriften, levenloze woorden. Jezus is het vleesgeworden woord. Een levend, warmbloedig, sprankelend woord. De Schriftgeleerde is alleen maar bedreven in het schrijven van necrologie?n. Hij is in staat het lijk te ontleden en vervolgens schept hij iets dat lijnrecht het tegenovergestelde is van de man van vlees en bloed, die er was.

Dat soort mensen schept het christendom, het jainisnie, het boeddhisme. Boeddha schiep het boeddhisme niet en Christus was evenmin de grondlegger van het christendom. Het christendom werd tot stand gebracht door dezelfde mensen die Jezus kruisigden ? dezelfde soort mensen. Misschien niet precies dezelfde, maar wel hetzelfde slag. Het waren priesters die hem kruisigden en het waren ook priesters die het christendom stichtten. Het maakt niet uit of de priester jood is of christen.

Dat zijn etiketten; het maakt geen verschil. De priester zal altijd tegen een levend religieus mens zijn; hij is vóór levenloze mensen, want die kan hij manipuleren. De Jezus die leeft, luistert niet naar de rabbi. De rabbi is bang voor de levende Jezus; hun paden kruisen elkaar nooit, hij zal trachten om hem te ontlopen. Maar na zijn dood komen de rabbi's bijeen. Ze...